Kenniscafe (online): Joke Hermsen over kunst, filosofie en tijd
- Dit event is voorbij.
Evenement Navigatie
Op vrijdagavond 14 mei sprak schrijver en filosoof Joke Hermsen in het Kenniscafé van de Koppelkerk over haar nieuwste werk ‘Ogenblik & eeuwigheid’. Waarom hebben we kunst, muziek en literatuur nodig als brood? En: hoe verhouden kunstenaars en schrijvers zich tot de tijd en de tijdgeest? Een vurig pleidooi voor meer tijd en waardering voor de kunsten.
Tekst gaat verder onder de foto.
Wat is tijd?
Wat is tijd en hoe gaan we ermee om? Een vraag die ons, en Joke Hermsen, al lange tijd bezighoudt. Tijd kennen wij in twee gedaanten. De eerste, de meetbare tijd, gepersonifieerd door de Griekse god Chronos, gesymboliseerd door de klok, is onbarmhartig extern en dwingend, maar laat zich ook gebruiken bij het plannen en volgen van onze werkzaamheden. De tweede, de ons overkomende, beleefde tijd, de durée om met Henri Bergson te spreken, is de tijd van indrukken. Het moment dat een eeuwigheid lijkt te duren, het jaar dat voorbijvliegt. Een tijd die ook iets heiligs heeft, het juiste moment om iets te doen of beseffen, gepersonifieerd in Kairos, een zoon van Chronos.
Ogenblik & eeuwigheid
In haar nieuwste werk ‘Ogenblik & eeuwigheid’, verkent Hermsen het thema tijd in de esthetische ervaring: bij het maken en ondergaan van kunst, literatuur, filosofie en iets mindere mate muziek. De reeks kunstenaars, schrijvers en filosofen die de revue passeren is zeer divers, zoals Marlene Dumas, Sean Scully, Mark Rothko, Paula Modersohn-Becker, Thomas Mann, Virginia Woolf en Hannah Arendt. Doel is de menselijke tijd te onderzoeken in de vorm van vertragingen, versnellingen, wachten, opnieuw beginnen, overslaan of inhalen van tijd in de schepping en beleving van kunst.
De waarde van kunst voor de democratie
Een tweede thema dat Hermsen aanroert is de waarde van kunst voor de democratie. Kunst is een soort opvoeden tot uitstellen van oordelen en ruimer begrip van ‘wij’, waardoor we allen betere – want tolerantere – burgers worden. Omdat wij eerst luisteren en ons inleven voor wij een (politieke) positie bepalen. Kunst, aldus Hermsen, geeft een ‘woning’ voor de mensen in dit leven en mogelijkheden tot pluriformiteit en pluraliteit die in deze samenleving voor democratie zo belangrijk zijn. Daarom verdient kunst onze bescherming, want haar veelstemmigheid is belangrijk voor onze democratie. Het esthetische en het ethische, het schone en het goede, hangen meer met elkaar samen dan op het eerste gezicht gedacht.