VPRO/Tegenlicht Meet UP ‘de rode draad’

Sprekers

Annemieke Koster studeerde o.a. communicatie aan de Universiteit Twente. Zij werd een aantal jaren geleden wakker geschud door de instorting van een kledingfabriek in Bangladesh. Zij is daarna in Enschede een weverij begonnen die sociaal verantwoordelijk en duurzaam produceert. Onder de naam Enschede Textielstad deelt ze een bedrijfspand met vijf ketenpartners, waaronder de ophaler van weggegooide kleding. Containers vol kleding komen dagelijks binnen; alles wat nog draagbaar is wordt daaruit gehaald. Wat niet herbruikbaar is, zoals plastics, wordt uit het overgebleven textiel gehaald, en dat verwerkt ze op industriële wijze tot vezels en tot garens waar kleding en andere textielproducten van gemaakt worden.

Evelien Nijenhuis volgde onder meer de Design Academy in Eindhoven en werkt als zelfstandig vormgever in Lichtenvoorde. Zij is enorm geïnteresseerd in allerlei soorten materialen en heeft op die manier affiniteit met textiel.

Foto: Links Evelien Nijenhuis en rechts Annemieke Koster

Tot slot kwam uitgever Hans de Beukelaar vertellen over de textielgeschiedenis van Aalten. Jan Wijbrans (MeetUp groep van de Koppelkerk) trad op als moderator tijdens deze avond, waarop de gastsprekers in gesprek gingen met een mooi gevulde zaal.

Mode als de grote verleider

Een gemiddeld jurkje wordt zeven keer gedragen en verdwijnt dan in een textielcontainer, waarna het afgedankte kledingstuk bijvoorbeeld naar Ghana gaat – waar inmiddels ook niemand meer op ‘onze’ afgedragen kleding zit te wachten. Er is al zoveel! Er ontstaat een gigantische afvalberg aan het einde van de keten, en aan het begin van de keten doen we een groot beroep op schaarse grondstoffen. Katoenproductie bijvoorbeeld vergt bijzonder veel water en ook op sociaal gebied levert dit problemen op: arbeiders worden op grote schaal uitgebuit. De maker van een product is ver verwijderd van de koper en producten leggen in de keten van grondstof tot consument gigantische afstanden af. Wat leidt ertoe dat er toch zoveel gekocht wordt, zelfs als de schade groot is? Er zijn veel redenen waarom mode zo’n grote speler is. Wij willen met de mode meegaan; kleding wordt gezien als uiting van onze persoonlijkheid en van creativiteit. We laten ermee zien bij welke groep we behoren tot die groep. Daarbij geeft iets nieuws kopen een lekker gevoel en die ‘verslaving’ wordt voortdurend gevoed door de omgeving en (sociale) media. Is aan die verleiding iets te doen? De rechter heeft Primark al verboden om haar duurzaamheidsclaims te publiceren, omdat die onterecht zijn. Als consument moeten we ook wakker blijven: greenwashing is een groot probleem: dit kan een koper onterecht een goed gevoel geven bij het kopen.

De keten

Europarlementariër Lara Wolters (PvdA) heeft veel tijd en energie gestoken in een wet die de verantwoordelijkheid voor veilige en duurzame productie bij de hele keten legt – waarmee bijvoorbeeld winkelketens niet meer weg kunnen kijken als er kinderarbeid of illegale afvallozing plaatsvindt in fabrieken die voor heb produceren. De branche-organisatie werkt aan uitgebreide producenten-verantwoordelijkheid. Initiatieven als Good on you (https://goodonyou.eco/)  en CECE (https://www.cece.eu/home) wijzen de weg in het woud aan keurmerken.

Wat kunnen wij zelf doen

De veelheid aan misstanden kunnen mistroostig stemmen. Ook over de grondstoffen valt nog veel te zeggen en te leren. Zo is polyester absoluut niet duurzaam en worden viscosevezels met chemicaliën bewerkt. Zijn er alternatieven? Voor overhemden is bijvoorbeeld linnen (uit vlas) een heel goed alternatief voor het drinkwater-slurpende katoen. We kunnen ook denken aan bamboe, hennep, brandnetel of  olifantsgras. De kledingproductie is een veelkoppig monster en het goede nieuws is dat er ook veel initiatieven zijn die op verschillende manieren aan oplossingen werken. De problematiek krijgt meer en meer aandacht. Het wordt daarmee minder makkelijk om weg te kijken van onze collectieve verantwoordelijkheid en het wordt hopelijk steeds makkelijker om erachter te komen wat goede keuzes zijn op het gebied van kleding. Uit de zaal klinken ideeën als kledingruil met een stel vrienden en statiegeld op kleding.

Geschiedenis van de textielindustrie in Aalten

In een uitgebreide lezing vertelde uitgever Hans de Beukelaar tenslotte over de opkomst en neergang van de textielindustrie in Aalten. Met jaartallen, panden en namen uit de 19e en 20e eeuw krijgen we een beeld van de omvang en de impact van deze bedrijfstak voor de lokale economie. Deze geschiedenis is belangrijk voor de gemeente en de regio; wel drijven we hiermee wat af van de huidige textielproblematiek waar we mee te maken hebben. Het is duidelijk dat elk tijdperk zijn eigen uitdagingen kent.

Vervolg

Er is nog iets wat we zelf kunnen doen: namelijk goed zorgen voor onze eigen producten. Om meer te leren over de kleding in onze kledingkast, én om zelf aan de slag te gaan met een dierbaar kledingstuk, organiseren we op zondag 1 december de workshop ‘de waarde van ons goed’. Meld je aan via https://koppelkerk.nl/agenda/2024/12/01/workshop-de-waarde-van-ons-goed/